De pensioenkloof

De hoogte van het rustpensioen is afhankelijk van:

1. de duur van de beroepsloopbaan: sinds 2019 staat er geen beperking meer op de loopbaan, welke voordien overstemde met 45 jaar of 14.040 dagen voor een volledige loopbaan, en geniet je ook een pensioen bovenop dit aantal gewerkte jaren of dagen;
2. de omvang van het ontvangen beroepsinkomen per gewerkt jaar volgens volgende berekening: geherwaardeerd beroepsinkomen x coëfficiënt x loopbaanbreuk x percentage. De correctiecoëfficiënt is afgeschaft voor inkomsten vanaf 2021;
3. de gelijkgestelde inactiviteitsperioden;
4. de gezinssituatie: alleenstaande (60 %) of gezin (75 %).

Het gezinspensioen (75 %) geniet een zelfstandige wanneer hij of zij gehuwd is en de echtgeno(o)t(e) geen of nauwelijks eigen inkomsten heeft. In alle andere gevallen geniet de uitkeringsgerechtigde het alleenstaande-pensioen (60 %).

Het bruto-rustpensioen bedraagt in 2023:

Een zelfstandige die op basis van zijn eigen loopbaan een lager wettelijk pensioen zal ontvangen dan het minimumpensioen, kan het wettelijk minimumpensioen genieten op voorwaarde dat de loopbaan minstens 30 jaar bedraagt en rekening houdende met de loopbaanbreuk. Indien de loopbaan korter is, dan wordt het pensioen berekend op basis van het beroepsinkomen.

Voorbeeld: Vincent heeft een carrière achter de rug van 35 jaar en de opgebouwde pensioenrechten komen lager uit dan het wettelijk minimumpensioen. Hij zal dan het wettelijk minimum rustpensioen kunnen genieten volgens zijn loopbaanbreuk nl. (€ 1.636,99 x 35)/45 geeft een bedrag van bruto € 1.273,21.

Het maximale rustpensioen voor een zelfstandige bedraagt  € 1.936,86 op voorwaarde dat hij of zij een volledige loopbaan heeft van 45 jaar en gedurende de volledige carrière een beroepsinkomen uitkeerde gelijk aan minimaal het elk jaar geldende loonplafond dat vandaag € 74.488,69 bedraagt. Het loon dat de zelfstandige geniet of zichzelf uitkeert hierboven, levert geen bijkomende pensioenrechten op.

Een studie binnen de bestaande portefeuille van gemaakte pensioenplanningen geeft weer dat een zelfstandige zich gemiddeld een nettoloon uitkeert van afgerond € 2.750 zonder hierbij rekening te houden met de VAA (voordelen alle aard). In werkelijkheid ligt dus de levensstandaard van een zelfstandige hoger. De pensioengerechtigde zelfstandige dient er rekening mee te houden dat een aantal kosten die nu gedragen worden door de vennootschap of als kost aangegeven worden binnen de eenmanszaak, dan betaald dienen te worden vanuit het privévermogen.

Voorbeeld: Xander geniet het maximale pensioen na een volledige loopbaan van 45 jaar als zelfstandige. Tevens keerde hij zich vanaf het begin van zijn carrière een loon uit dat elk jaar minstens gelijk was aan het loonplafond voor zelfstandigen. Zijn rustpensioen bedraagt momenteel € 1.936,86 bruto per maand. Na inhouding van de personenbelasting houdt hij per maand netto € 1.655,25 over zodat de minimale pensioenkloof € 1.094,75  bedraagt, zonder rekening te houden met de kosten die destijds betaald werden door de vennootschap.

Voorbeeld: Els keerde zich tijdens haar beroepsloopbaan een lager loon uit zodat zij na een carrière van 40 jaar terugvalt op het wettelijke minimumpensioen voor zelfstandigen van (€ 1.636,99 x 40)/45 en bedraagt dus € 1.455,10 bruto, of na inhouding van de verschuldigde personenbelasting € 1.407,66. De pensioenkloof bedraagt minimaal € 1.092,34 rekening houdende dat haar laatste nettoloon € 2.500 bedroeg.

De pensioenkloof en dus de terugval van het inkomen bij wettelijke pensionering zal in veel situaties bij zelfstandigen significant zijn, zodat het aangewezen is op voorhand hiermee rekening te houden en een gedegen planning uit te werken voor het behoud van de levensstandaard bij actieve pensionering.